In onze westerse maatschappij zijn we hyperreactief. We worden dagelijks overspoeld met prikkels, informatie, updates, posts en likes. We zijn ons in rap tempo gaan aanpassen aan de digitalisering en globalisering van de afgelopen decennia. Contacten maken ging nog nooit zo snel, grenzen bestaan niet meer en sociale en maatschappelijke issues komen op alle mogelijke manier op je af. Al deze informatie, als deze invloeden vragen veel van ons. Roepen reacties op. Sluiten aan bij onze overtuigingen of staan er haaks op.
En we reageren
We reageren omdat we overlopen met zaken die onze aandacht vragen. We reageren omdat we ons gehoord en begrepen voelen, we reageren omdat we weerstand voelen, we reageren omdat we ons gezien voelen, we reageren omdat we ons niet gezien voelen.
Maar het reageren is altijd te laat
Reageren komt net na de directe ervaring. Reageren is daarmee al gauw een vorm van weerstand waarbij het gezegde waarop gereageerd wordt, niet in zijn volledigheid wordt ervaren of gehoord. Wanneer we iets horen wat we niet leuk vinden, is het reageren een vervorming van wat is gezegd. Wanneer we iets horen wat we wel fijn vinden, is het reageren ook al snel een vermindering van dat wat fijn is om te horen. “Dank je!” dekt niet de gevoelslading die op dat moment ervaren wordt. Voel je echt wat iets met je doet? Kan je het echt horen? Begrijp je waarom jij het fijn vindt om deze reactie, like of duimpje omhoog te krijgen?
Hoe je omgaat met situaties en jouw reactie hierop is erg afhankelijk van de mate waarin je aanwezig bent in het hier in nu. Afhankelijk van de mate van wakkerte of oplettendheid van dit moment. Maar naast dat je oplettend moet zijn, moet je ook open zijn. Wat betekent het om open te staan? Openstaan is toestaan dat de directe ervaring die in dat moment zich openbaart als gevoel de ruimte krijgt om er te zijn. Openstaan betekent dat je bereid bent om te ontdekken wat de waarde van jouw gevoel voor jou is. En wat dit gevoel voor jou kan betekenen.
Je kan het zien als de houding van een ontdekkingsreiziger i.p.v. een schatzoeker. Een ontdekkingsreiziger zijn betekent dat je niet op zoek gaat naar iets moois of iets belangrijks. Het betekent dat je vanuit een verwonderende, geïnteresseerde en toegewende houding kijkt welk geheim er te ontdekken valt. Wat ze betekent voor jou, welke rijkdom aan kennis, inzicht en gevoelsbeleving er huist in de ervaring van dat moment zelf.
Om te kunnen ontdekken wat de waarde van dit moment voor ons is, moeten we wel geoefend zijn. Onze neiging om alles wat we meemaken te categoriseren, te beoordelen en veroordelen, te ontkennen of niet te willen is groot. We menen een keuze te kunnen maken tussen dat wat we toelaten en dat wat we afkeuren. Weten we eigenlijk wel op basis waarvan we deze keuze maken? Hebben we al een idee wat ons drijft en motiveert? Wat ons beïnvloed en wanneer we zelf een vrije keuze maken? Weet je al dat we door de gekleurde bril van ons verleden de wereld zien, indelen en menen te kennen?
Maar wat we kennen is het bekende, niet het onontdekte
Om duidelijk te kunnen voelen wat al deze invloeden met ons doen moeten we onszelf trainen in aanwezig zijn. Moeten we onszelf oefenen in het aannemen van die aanrakingen die ons innerlijk beroeren. Dit is een voorwaarde om tot het punt te komen dat we kunnen herkennen wat een oude aanname is, een oude keuze of oordeel is. Door ruimte te creëren in onze opmerkzaamheid kunnen we aan de slag met dat wat er op dit moment in ons ligt.
Waar start de eerste ontdekking?
Deze start precies bij hoe je nu bent. In de alleenheid met jezelf, met de gedachten en emoties die je nu voelt. Dit is je startpunt en tegelijk je eindpunt. Ga hierop in. Onderzoek deze. Ontdek: is dit echt wat ik vind? Wat ik wil? Wat ik nodig heb? Of heb ik mezelf dat wijs gemaakt en kan ik met minder af, kan ik ook zonder ‘de ander’ een keuze maken? Heb ik dit nog echt nodig?
Reageren is een uiterst relationeel gebeuren. Vaak betekent dit dat we het in relatie tot een ander doen. We hebben niet door dat we dit óók doen in relatie tot onszelf. We reageren de hele dag op wat er innerlijk in ons gebeurt. We ontkennen, we zoeken afleiding, we maken ons zorgen en vinden hier iets van.
Wil je minder reageren wil je vrijer zijn in je antwoorden, wil je doen wat je voelt als echt en authentiek passend bij wie je bent, start dan je ontdekking in het alleen zijn met jezelf. Toets jezelf in het reageren op je innerlijke gewaarwordingen.
Merk je op dat je reactief bent van binnen? Merk dit reageren op. Niet door er op een andere manier op te reageren, bijv. door het te veroordelen, maar merk het op en sta er even bij stil. Laat dit wat je hebt opgemerkt in je gevoel waar zijn. Zonder oordeel, zonder betekenis te zoeken.
In de stilte van je aanwezigheid bij precies dat wat je opmerkt, ontstaat de vrijheid om een andere keuze te maken. Om niet vanzelf te reageren, maar om te bekijken, te onderzoeken van verschillende kanten: Wil ik dit zo laten? Of wil ik iets anders? Welke keuze maak ik nu? En wat motiveert mij? Wat wil ik hier mee bereiken? Wat wil ik verbergen? Blijf ik trouw aan mijzelf en wat ik belangrijk vind? Ben ik trouw aan wat ik in mij voel als waarheid, als een keuze die mijn authenticiteit het dichts benaderd? Wat is mijn antwoord op deze vraag? Wat doe ik met deze opmerking?
Gun jezelf de tijd en ruimte om te veranderen. Verander van een reagerend persoon naar een creërende geest